FAQ

Poradnik profilaktyki odleżynowej: Odleżyny jak im zapobiegać? Porady dla tych którzy opiekują się osobami przewlekle chorymi, osobami w podeszłym wieku i niepełnosprawnymi. [Pobierz]

Kleszcze są przenosicielami zarazków chorobotwórczych. Są to małe pajęczaki, zaliczane do roztoczy, zdolne do przekazywania zarazków boreliozy poprzez jaja swojemu potomstwu, które występuje w trzech postaciach rozwojowych (larwa, nimfa i dojrzały owad). Dla ludzi najbardziej niebezpieczne są wirusy zapalenia mózgu (FSME) oraz krętki BORELIOZY. Przyczepione do roślin na wysokości do 1,5 metra kleszcze oczekują na swoje ofiary. Wyżej raczej nie należy się ich spodziewać, ponieważ na tej wysokości nie znajdą łatwo żywiciela. A są nimi ssaki, ptaki, ale także np. jaszczurki. Kleszcz, wkłuwając się w skórę ryjkiem zaopatrzonym w haczyki ,pije krew, jednocześnie zwrotnie do ranki wprowadza ślinę. Zakaźne mogą być odchody kleszcza. Ukłucia kleszcza są często niezauważone, bo ich ślina zawiera substancje znieczulające. Czasem w miejscu wkłuciu odczuwa się swędzenie, niemal zawsze występuje zapalna grudka, podobna do odczynu po ukłuciu przez komara. Chorobę boreliozę wywołuje drobnoustrój zaliczany do krętków. Ocenia się, że w zależności od regionu, od 10 do 40 % kleszczy jest nosicielami krętka Borrelia. Larwa, nimfa i dojrzała postać kleszcza żerują przez parę dni i po nasyceniu się krwią odpadają, aby przeobrażać się, bądź składać jaja. Nie każde ukłucie przez zakażone kleszcze prowadzi do choroby -boreliozy. Jeśli kleszcz żerował mniej, niż 24 godziny i został usunięty, prawdopodobieństwo zakażenia i zachorowania na boreliozę są znikome. Najskuteczniejsza w przenoszeniu boreliozy jest maleńka (1 – 1,5 mm) postać nimfy.

Po upływie jednego do kilku tygodni w miejscu ukłucia, w około połowie zakażonych krętkiem ukłuć, pojawia się koliste zaczerwienienie skóry, szerzące się obwodowo. Jest to rumień wędrujący, który może osiągać kilkanaście cm średnicy, w środku jest często jaśniejszy, czasem przybiera postać „wolego oka” z sinawo-czerwonawym środkiem. Rumieniowi mogą towarzyszyć czasem ból i zawroty głowy, bóle mięśni, kości, drętwienie chorej okolicy. Rzadko na skórze występują małe, sinawe guzki. Rumień zwykle znika, nawet bez leczenia. Każde pojawienie się rumienia po ukłuciu przez kleszcza wymaga zgłoszenia się do lekarza pierwszego kontaktu, który przepisze odpowiedni antybiotyk (najczęściej doxycyklinę, dzieciom amoxycilinę) i pouczy jak lek przyjmować. Postać skórna boreliozy, czyli rumień wędrujący, nie wymaga leczenia w szpitalu ! Leczenie tej postaci choroby należy do lekarza pierwszego kontaktu. Jeśli wystąpił opisany rumień nie ma potrzeby wykonywania badań serologicznych w poszukiwaniu przeciwciał, których obecność we krwi przemawia za zakażeniem Borrelią. Rumień wędrujący jest pewnym dowodem zakażenia krętkiem Borrelia.

Badania krwi są wykonywane w wątpliwych przypadkach, gdy wystąpiły objawy boreliozy bez poprzedzającego ją rumienia wędrującego, albo dla oceny postępu choroby, czy zdrowienia. Nie leczymy dodatnich odczynów serologicznych, tylko chorobę.

Po upływie kilku tygodni, czasem po wielu miesiącach występują bóle i obrzęki dużych stawów, rzadziej drobnych stawów rąk i stóp. Jest to postać stawowa choroby. Znacznie poważniejszą postacią boreliozy jest zapaleni mózgu i opon rdzeniowych, porażenie nerwów czaszkowych, szczególnie nerwu twarzowego i unerwiających mięśnie poruszające gałki oczne. Dość często występują drętwienia rąk i stóp, niedowłady kończyn, jako objawy zajęcia nerwów obwodowych. Niekiedy objawy choroby ustępują bez leczenia. Nie wolno jednak liczyć na taki szczęśliwy przebieg choroby. Choroba wymaga leczenia antybiotykami podawanymi przez kilka tygodni. U niewielkiej liczby osób mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, stany osłabienia, które wymagają leczenia kardiologicznego.

BORELIOZA jest chorobą o wielu obliczach, naśladuje czasem inne choroby, może dotyczyć narządu wzroku, słuchu. Nie można lekceważyć ukłucia przez kleszcze. Po pobycie na łące , na działce, w lesie, po spacerze po trawnikach osiedlowych, należy dokładnie obejrzeć całe ciało w poszukiwaniu maleńkich pajączków barwy brunatno-ryżej, albo czarnej, wędrujących na skórze, bądź już w nią wkłutych. Wkłutego kleszcza trzeba natychmiast po zauważeniu usunąć poprzez wyciąganie. Nie należy go wykręcać, ponieważ jego aparat kłująco-ssący nie jest gwintowany. Nie wolno smarować go tłuszczem, ani polewać spirytusem, bo zwymiotuje zawartością swojego żołądka do rany, potęgując liczbę zakażających bakterii (wirusów i innych drobnoustrojów). W handlu aptecznym są dostępne i godne polecenia specjalne pętelki, czy inne pomysłowe urządzenia do usuwania kleszczy. Ostatecznie trzeba udać się do ambulatorium chirurgicznego.

Psy i koty mogą również chorować na boreliozę, a na pewno są ważnym ogniwem w łańcuchu epidemicznym choroby. Nażarty kleszcz nie będzie atakował kolejnej ofiary.

Dlaczego i kiedy musimy poddać się szczepieniu przeciw wściekliźnie?

Wścieklizna jest wirusowym zapaleniem mózgu o niepomyślnym przebiegu. Jest chorobą śmiertelną. Oznacza to, że człowiek chorujący na tę chorobę umiera. Wścieklizna nazywane jest też wodowstrętem, ponieważ chore zwierzę, czy człowiek, pijąc wodę doznaje silnego skurczu mięśni gardła.

Wirus wścieklizny jest obecny w ślinie zakażonych zwierząt ciepłokrwistych, takich jak na przykład jenot, lis, pies, kot, szczur, norka, nietoperz, ale również sarna, dzik, wiewiórka, jeż.

Ugryzienie przez zakażone wścieklizną zwierzę, a także poślinienie skóry ze świeżą raną, otarciem naskórka, czy też zanieczyszczenie śliną spojówek oczu może prowadzić do zakażenia i choroby.

Na wściekliznę nie ma lekarstwa.

Wściekliźnie można skutecznie zapobiegać poprzez szczepienia – uodpornienie czynne, albo poprzez podanie gotowych przeciwciał, czyli surowicy – uodpornieni bierne.

Jeśli ugryzie Cię dzikie zwierzę, zwierzę, którego właściciel nie jest znany, nie można go odnaleźć, albo jest typem aspołecznym, musisz zgłosić się do swojego lekarza pierwszego kontaktu, albo do do dyżurującego ambulatorium chirurgicznego. Tutaj zostanie udzielona Ci pierwsza pomoc lekarska. Lekarz po wstępnej kwalifikacji zapewne skieruje Cię do Izby Przyjęć szpitala zakaźnego – PCChZiG w Gdańsku, w której mieści się czynna całą dobę poradnia kwalifikująca do szczepienia i punkt szczepień przeciw wściekliźnie. W przypadku braku skierowania lekarskiego możesz zgłosić się do nas bezpośrednio.

Jeśli ugryzł Cię własny pies, kot itp pupil domowy, bywający poza mieszkaniem, po zaopatrzeniu rany trzeba ze zwierzęciem udać się do lekarza weterynarii, który dokona oceny stanu zdrowia zwierzęcia i pouczy, co dalej czynić. Powiatowy Lekarz Weterynarii zaleci cykliczną, nieodpłatną obserwację zwierzęcia w odstępach 5 – cio dniowych, cztery razy. Domowego zwierzaka, np. chomika nie trzeba nigdzie nosić i nie trzeba poddawać się szczepieniu przeciw wściekliźnie.

Jeśli ugryzł Cię pies, lub inne zwierzę, którego właściciela można wskazać i który zgodzi się udać ze zwierzęciem (…) do lekarza weterynarii na czterokrotne badania, decyzję o rozpoczęciu szczepienia można odroczyć do czasu uzyskania wyniku badania. Gdy są jakiekolwiek wątpliwości co do stanu zdrowia zwierzęcia (podejrzenie wścieklizny), trzeba niezwłocznie rozpocząć szczepienie.

POGRYZIENIE TWARZY, SKÓRY GŁOWY, SZYI przez nieznane zwierzę wymaga bezwarunkowego zgłoszenia się do Izby Przyjęć do kwalifikacji do szczepienia o każdej porze dnia i nocy.

Do kwalifikacji można zgłosić się bez skierowania. Kwalifikacja odbywa się w godzinach 8:00 – 15:00, podawanie szczepionki w godzinach 8:00 – 15:00. W szczególnych przypadkach wyznaczone godziny nie obowiązują (patrz wyżej).

NIE NALEŻY:

• karmić z ręki dzikich zwierząt, uwaga na dziki biegające po plaży !!!
• dotykać bez odpowiedniego zabezpieczenia rannych i padłych zwierząt,
• dotykać nietoperzy, nawet, gdy wydają się martwe.

NALEŻY:

• wyprowadzać psa na spacer na smyczy i w kagańcu
• jeśli Twój pies kogoś ugryzie, nie uciekaj, nie udawaj, że to nie Twój pies. Podaj swój adres, godziny pobytu w domu. Ofiarami często są dzieci. Pomóż im, nie bądź tchórzem. W ten sposób ułatwisz podjęcie decyzji o zaniechaniu szczepienia dziecka, bo może okazać się to niepotrzebne.

PAMIĘTAJ, że na posiadaczu psa spoczywa prawny obowiązek wykonania czynności zapobiegających wściekliźnie, w tym regularne szczepienia psa przeciw wściekliźnie i okazywanie świadectwa szczepienia ofierze pogryzienia. Musisz udać się ze swoim zwierzęciem do lekarza weterynarza, gdy zdarzyło się pogryzienie. Zaniedbania w tym względzie są wykroczeniem i mogą być ścigane.

Prawidłowa kwalifikacja i postępowanie zapobiegawcze chronią przed zachorowaniem na wściekliznę. Na naszym terenie od wielu lat nie było zachorowań na wściekliznę u ludzi.

Przypadkowe skaleczenia przedmiotami zanieczyszczonymi krwią, np. igłami iniekcyjnymi porzuconymi na plaży stwarzają ryzyko zakażenia wirusem HIV (zespół nabytego upośledzenia odporności) wymagają podjęcia czynności zmierzających do zmniejszenia prawdopodobieństwa zakażenia i choroby. Po zdarzeniu konieczna jest natychmiastowa konsultacja lekarza specjalisty.

W pierwszej kolejności należy:

• natychmiast przemyć skórę wodą z mydłem
• nie tamować krwawienia
• nie wyciskać krwi z rany
• nie stosować jodyny i spirytusu.

Następnie należy udać się do Izby Przyjęć szpitala zakaźnego w Gdańsku (PCChZiG), gdzie zostanie udzielona pomoc, lub pokierowanie do dalszego postępowania.