ZASADY POBIERANIA MATERIAŁÓW DO BADAŃ
PRACOWNIA BAKTERIOLOGII OGÓLNEJ
ZASADY POBIERANIA MOCZU
Preferowana jest pierwsza poranna próbka moczu, po nocnej przerwie, minimum 4 godziny od ostatniej mikcji* (zasada nie ma zastosowania u noworodków i niemowląt).
*mikcja- medyczne określenie oddania moczu
POBIERANIE MOCZU U KOBIETY:
Warunkiem prawidłowego pobrania próbki jest dokładna toaleta okolic cewki moczowej i krocza.
- umyć dokładnie ręce wodą i mydłem, osuszyć
- umyć dokładnie okolice krocza, cewki moczowej i przedsionek pochwy (3 razy namydlając i za każdym razem obficie spłukując wodą)
- przestrzegać kierunku mycia przedsionka pochwy od przodu do tyłu (w kierunku odbytu)
- osuszyć skórę jałową gazą
- mocz powinien być oddany przy rozchylonych wargach sromowych
- w trakcie pobierania moczu, trzymać jałowy pojemnik nie dotykając jego wnętrza ani obrzeża
- pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety, a następnie nie przerywając mikcji, napełnić pojemnik do połowy moczem ze środkowego strumienia (końcową porcję moczu należy oddać do toalety)
- pojemnik dokładnie zamknąć nie dotykając jego brzegów i wewnętrznej strony korka
- opisać pojemnik imieniem i nazwiskiem
- próbkę jak najszybciej dostarczyć do laboratorium; jeśli jest to niemożliwe, mocz do chwili transportu przechowywać w lodówce
- w czasie dłużej trwającego transportu próbki należy schładzać w naczyniu z lodem
POBIERANIE MOCZU U MĘŻCZYZNY:
Warunkiem pobrania diagnostycznej próbki moczu jest odprowadzenie napletka.
- umyć dokładnie ręce wodą i mydłem, osuszyć
- odciągnąć napletek i wykonać dokładną toaletę
- osuszyć skórę jałową gazą
- w trakcie pobierania moczu, trzymać jałowy pojemnik nie dotykając jego wnętrza ani obrzeża
- pierwszą porcję moczu oddać do toalety, a następnie nie przerywając mikcji, napełnić pojemnik do połowy moczem ze środkowego strumienia (końcową porcję moczu należy oddać do toalety)
- dokładnie zamknąć pojemnik nie dotykając jego brzegów i wewnętrznej strony korka
- opisać pojemnik imieniem i nazwiskiem
- próbkę jak najszybciej dostarczyć do laboratorium; jeśli jest to niemożliwe, mocz do chwili transportu przechowywać w lodówce
- w czasie dłużej trwającego transportu próbki należy schładzać w naczyniu z lodem
POBIERANIE MOCZU U DZIECI
- dziecko należy przygotować do pobrania moczu zgodnie z zasadami dotyczącymi dorosłych
- mocz pobierany u dzieci do podklejanych na skórę woreczków nie może być uznany za miarodajny do badania mikrobiologicznego
- tylko ujemny wynik z tak pobranego moczu może być brany pod uwagę
POBIERANIE MOCZU OD NIEMOWLĄT
- dziecko należy rozebrać od pasa w dół w ciepłym pomieszczeniu (najlepiej po karmieniu)
- umyć dokładnie ujście cewki moczowej:
– okolice sromu od przodu w kierunku odbytu
– żołądź pod napletkiem
- niemowlę należy unieść w górę na dłoni podłożonej pod klatkę piersiową dziecka i masować mięśnie grzbietu wzdłuż kręgosłupa od góry ku dołowi
- z chwilą rozpoczęcia oddawania moczu, należy przepuścić niewielką porcję moczu w celu „wypłukania” cewki moczowej z nabłonków i bakterii kolonizujących,
- podstawić przygotowany pojemnik i pobrać środkowy strumień moczu
- w trakcie pobierania moczu, trzymać jałowy pojemnik nie dotykając jego wnętrza ani obrzeża
- dokładnie zamknąć pojemnik nie dotykając jego brzegów i wewnętrznej strony korka
- opisać pojemnik imieniem i nazwiskiem
- próbkę jak najszybciej dostarczyć do laboratorium; jeśli jest to niemożliwe, mocz do chwili transportu przechowywać w lodówce
- w czasie dłużej trwającego transportu próbki należy schładzać w naczyniu z lodem
Mocz pobierany do podklejanych na skórę woreczków nie może być uznany za miarodajny do badania mikrobiologicznego.
Tylko ujemny wynik z tak pobranego moczu może być brany pod uwagę.
ZASADY POBIERANIE NASIENIA
Należy:
- zaopatrzyć się w jałowy pojemnik do pobrania próbki
- dokładnie umyć ręce
- za pomocą wody z mydłem, bardzo dokładnie umyć żołądź prącia z uwzględnieniem miejsca pod napletkiem (konieczne jest odciągnięcie napletka)
- ujście cewki moczowej oczyścić wacikiem zwilżonym solą fizjologiczną
- otworzyć jałowy pojemnik nie dotykając jego brzegów i wewnętrznych powierzchni
- materiał pobrać drogą masturbacji bezpośrednio do pojemnika (w ilości >1ml)
- pojemnik z pobranym materiałem opisać imieniem i nazwiskiem
- materiał należy dostarczyć do laboratorium w ciągu 2 godzin
ZASADY POBIERANIA PLWOCINY
Należy:
- zaopatrzyć się w jałowy pojemnik do pobrania próbki
- plwocina do badania powinna być pobrana rano, bezpośrednio po przebudzeniu się
- należy być na czczo,
- przed odkrztuszeniem należy umyć zęby (wyjąć protezę) i przepłukać jamę ustną przegotowaną wodą,
- otworzyć jałowy pojemnik nie dotykając jego brzegów i wewnętrznych powierzchni
- odkrztusić głęboko plwocinę do jałowego pojemnika (ślina jest materiałem bez żadnej wartości diagnostycznej)
- pojemnik z pobranym materiałem należy szczelnie zamknąć, nie dotykając jego brzegów i powierzchni wewnętrznych
- opisać pojemnik imieniem i nazwiskiem
- pobrany materiał dostarczyć do laboratorium w ciągu 2 godzin
- jeśli w tym czasie dostarczenie próbki jest niemożliwe, należy ją schłodzić w lodówce
ZASADY POBIERANIA KAŁU
Do diagnostyki zakażeń jelitowych wywołanych przez szczepy Salmonella spp / Shigella spp*, enteropatogenną E.coli (EPEC), werotoksyczną E.coli (VTEC), Yersinia spp., rotawirusy i adenowirusy, najlepszym materiałem do badania jest świeżo oddany kał, zwłaszcza te fragmenty, które zawierają pasma śluzu, krew lub ropę.
Należy:
- zaopatrzyć się w jałowy pojemnik do pobrania próbki (pojemnik ze szpatułką przytwierdzoną do pokrywki)
- przy otwieraniu i zamykaniu pojemnika oraz pobieraniu nie dotykać wewnętrznych ścianek pojemnika i pokrywki
- pacjent przed oddaniem kału powinien opróżnić pęcherz moczowy
- kał należy oddać do dokładnie umytego i wyparzonego naczynia (może być nocnik)
kał płynny:
- pobrać z masy kałowej próbkę w ilości 2-3 ml, w przypadku kału biegunkowego każdą ilość możliwą do przeniesienia do pojemnika
kał stały:
- za pomocą szpatułki przytwierdzonej do pokrywki jałowego pojemnika transportowego, pobrać z kilku miejsc, grudkę świeżego kału (wielkości orzecha laskowego), najlepiej z miejsc z domieszką śluzu, krwi czy ropy
- od noworodków i niemowląt kał należy pobierać z pieluchy natychmiast po defekacji
- materiał należy dostarczyć do laboratorium w ciągu 1 godziny – jeżeli nie jest to możliwe, należy go przechować w lodówce (około +40C) maksymalnie do 24 godzin
Ze względu na bardzo obfitą florę bakteryjną, próbki kału przechowywane w temperaturze pokojowej tracą wartość diagnostyczną.
* Wyjątek stanowią badania przy klinicznych objawach czerwonkowych w kierunku Shigella spp.
W takich przypadkach lepszym materiałem do badania jest wymaz pobrany na podłoże transportowe.
Ze względu na szczególną wrażliwość szczepów Shigella spp., konieczny jest posiew pobranego materiału w ciągu 15 minut po pobraniu.
PRACOWNIA GRUŹLICY
ZASADY POBIERANIA MOCZU DO BADANIA W KIERUNKU GRUŹLICY
Należy:
- zaopatrzyć się w jałowy pojemnik do pobrania próbki
- o godzinie 1900 dnia poprzedzającego badanie, należy zaprzestać przyjmowania płynów
- do badania należy pobrać pierwszą poranną próbkę moczu
- przed pobraniem należy dokładnie umyć okolice cewki moczowej
- mocz oddać bezpośrednio do jałowego pojemnika zaczynając od „początkowego strumienia”, w ilości około 150 – 200 ml (około połowy zawartości pęcherza)
- dokładnie i szczelnie zamknąć pojemnik, opisać imieniem i nazwiskiem
- pobrany materiał możliwie jak najszybciej dostarczyć do laboratorium – jeżeli nie jest to możliwe, należy go przechować w lodówce
ZASADY POBIERANIA PLWOCINY DO BADANIA W KIERUNKU GRUŹLICY
Należy:
- zaopatrzyć się w jałowy pojemnik do pobrania próbki
- plwocinę pobierać rano, po przebudzeniu się, należy być na czczo
- przed odkrztuszeniem plwociny należy umyć zęby i przepłukać jamę ustną przegotowaną wodą,
- głęboko odkrztusić około 3-5 ml plwociny do jałowego pojemnika – ślina jest materiałem bez wartości diagnostycznej
- pobrać minimum 3 próbki plwociny z różnych dni
- dokładnie i szczelnie zamknąć pojemnik, opisać imieniem i nazwiskiem
- pobrany materiał należy dostarczyć do laboratorium w ciągu 2 godzin
- jeśli nie jest to możliwe, można ją przechować w lodówce maksymalnie do 3 dni
PRACOWNIA DERMATOLOGICZNA
- materiały kliniczne do badań mikologicznych powinny być pobierane od pacjentów przed rozpoczęciem terapii przeciwgrzybiczej lub po upływie co najmniej 4 tygodni od momentu zakończenia leczenia;
Jeżeli istnieje konieczność wykonania badania przed upływem wymaganego czasu należy poinformować o tym osobę pobierającą materiał.
- przed badaniem mikologicznym na miejsca zmienione chorobowo nie stosować żadnych leków i kosmetyków
- nie skracać nadmiernie paznokci i nie lakierować
- w przypadku badań jamy ustnej należy być na czczo i nie myć zębów
- przed badaniem na obecność nużeńca nie używać pudru do twarzy i tuszu do rzęs
